Hoofdstuk 4 Normen, waarden en leefbaarheid

Hoofdstuk 4 Normen, waarden en leefbaarheid

Opdrachten

1 Wat is jouw top 10 nationale ergernissen?

Je kunt je ergeren aan verschillende dingen: verkeer, school, overheid, reclame, openbare ruimte, internet, et cetera. Om je enigszins op weg te helpen hebben we een aantal ergernissen onder elkaar gezet:

-                        Agressief gedrag

-                        Discriminatie

-                        Drugsgebruik

-                        Fietsen zonder licht

-                        Door rood rijden

-                        Gebrek aan respect voor politie

-                        Geluidsoverlast

-                        Hangjongeren

-                        Hondenpoep

-                        Kauwgumresten

-                        Luid mobiel bellen

-                        Middelvinger in het verkeer

-                        Niet opstaan voor ouderen

-                        Straatroof

-                        Vernielzucht en vandalisme

-                        Winkeldiefstal

-                        Zwartrijden

-                        Zwerfvuil

-                        Roken in rookverbod ruimte

-                        Collega’s die voortdurend internetten op het werk

Mijn top 10 ergernissen	Top 10 ergernissen klas
1    zwerfvuil	onbeschofte reageren naar docent
2    hondenpoep	vloeken
3    tassen op zitplek houden wanneer het druk is in ov/niet opschuiven	tikken/geluiden maken
4    roken in rookverbod ruimte	zonder communicatie niet op komen dagen
5    agressief gedrag in ov	schreeuwen door de klas
6    mensen die met 3 man naast elkaar fietsen zodat ik noodgedwongen bijna iemand aan moet rijden	Youtube video’s kijken waar iedereen van mee kan genieten terwijl het rustig en stil moet zijn voor concentratie
7    geluidsoverlast op zondagmorgen	kwartier voor tijd al beginnen met opstaan/tas inpakken
8    fietsen zonder licht	rookgeur ruiken om studenten of via raam
9    wielrenners	niet doen wat er gevraagd wordt
10  hangjongeren	te laat maar ook luid in de klas komen

3 Er verschillende normenstelsels.

Zo bestaan er normen voor deelname aan de Olympische Spelen: atleten moeten aan bepaalde limieten voldoen en dat meedoen belangrijker is dan winnen. Zoek uit welke normenstelsels er nog meer zijn en wat ze betekenen.

We geven een aantal voorbeelden. Vul deze concreet in.

Cito-toetsen (welke normen gelden voor bepaalde schooltypen?) de normen van de huidige LVS-toetsen zijn:  Begrijpend lezen, Spelling, Spelling Werkwoorden, Rekenen-Wiskunde en Woordenschat Hieruit volgt de score waarop jongeren ingedeeld worden tussen vmbo en havo/vwo: vmbo: •501 - 522 - Basisberoepsgerichte leerweg •522 - 527 - Basis- en Kaderberoepsgerichte leerweg •524 - 528 - Kaderberoepsgerichte leerweg •528 - 532 - Kaderberoepsgerichte leerweg en gemengde/theoretische leerweg (het voormalige mavo) havo/vwo: •530 - 535 - Gemengde/ theoretische leerweg •533 - 536 - Gemengde/theoretische leerweg en havo •538 - 541 - havo •538 - 545 - havo/vwo brugklas •545 - 550 - vwo (atheneum / gymnasium / Tweetalig onderwijs / Tvwo)

Zalmnorm (heeft te maken met overheidsuitgaven) Bij een trendmatig begrotingsbeleid (Zalmnorm) wordt een vast reëel uitgavenkader vastgesteld, waarbij de uitgaven niet hoger mogen zijn dan een vooraf afgesproken plafond.  Inkomstenmeevallers mogen niet worden gebruikt voor extra uitgaven en inkomstentegenvallers worden niet automatisch opgevangen door extra bezuinigingen. Voor de ministerraad is er één hoofdbesluitvormingsmoment over de begroting, in het voorjaar. Hoewel de precieze invulling op onderdelen in de loop der jaren iets verschillend is geweest, is het vaste reële uitgavenkader de kernafspraak in alle regeerakkoorden sinds 1994.

Nederlandse norm voor gezond Bewegen ( hoe gezond ben jij?) Om een goede gezondheid te behouden is het gewenst tenminste vijf dagen per week 30 minuten matig intensieve lichaamsbeweging te hebben. Voor kinderen, jongeren en mensen met overgewicht is het gewenste aantal minuten per dag tenminste 60. Of aan de norm wordt voldaan hangt af van de duur (totaal 30 of 60 minuten in blokjes van minimaal tien minuten), de frequentie (minimaal vijf dagen per week) en de intensiteit (iets hogere hartslag en ademhaling. dus stevig doorwandelen, iets harder op de pedalen trappen, eens flink achter de hond aanrennen). Drie groepen worden onderscheiden: inactieven halen geen enkele dag per week 30 minuten matig intensieve beweging; normactieven zijn vijf dagen of vaker actief per week en de groep daartussen wordt gevormd door de mensen die onvoldoende actief zijn, de semi-actieven.

ISO-normen ( kwaliteitsnormen) Dit zijn normen voor kwalteitmanagementsystemen, product- , materiaal en constructiesnormeringen als ook methodieken om efficiency en transaparantie in bedrijfsprocessen te creëren. Vooral de normen voor kwaliteitmanagementsystemen, waarvan de meest bekende ISO 9001 en ISO 14001, bewerkstelligen onderling vertrouwen en hebben een handelsbevorderend effect. In Nederland zijn enkele tienduizenden organisaties gecertificeerd volgens een ISO kwaliteitsnorm, wereldwijd meer dan een miljoen zelfs. Men heeft het positieve effect van ISO normen begrepen.

Internetgebruik (netiquette) Gedrags- en fatsoensregels voor iedereen die gebruikmaakt van het Internet, met name voor e-mail, posten in nieuwsgroepen en chatboxen.

Normen in het alledaagse verkeer (lijkt duidelijk) Als u deelneemt aan het verkeer, moet u de borden en regels kennen. Zo zorgt u voor een veilige situatie in het alledaags verkeer. Men dient rekening te houden met elkaar en waakzaam te zijn voor elkaars veiligheid.

 4 Ontslag omdat ze mannen geen hand meer wil geven.

Beantwoord de vragen:

A Is er sprake van normoverschrijdend gedrag (van de lerares)? Waarom wel/waarom niet?
Ja, voor ons in Nederland de norm om elkaar 3 zoenen op de wang of een hand te geven bij begroeting. Het is geen normoverschrijdend gedrag voor haar geloof.

B Welk soort norm is hier in het geding?
Een sociale, morele, juridische of godsdienstige norm? Geef een motivering.  Sociale norm. Bij sociale norm is het contact tussen mensen. Voor haar eigen norm is het de godsdienstige norm die voor de lerares in het geding komt. Het strookt niet met haar geloofsovertuiging in de islam.

C Wat vind je van de reactie van de directeur?
Overtrokken. De directeur had dit moeten respecteren. Een godsdienstige overtuiging vind ik zwaarder wegen dan een sociaal gebruik.

D Geef je mening over het oordeel van de commissie Gelijke Behandeling.

Eens. Elkaars geloof en diens overtuigingen dien je te respecteren.

Dreigend ontslag omdat ze mannen geen hand meer geeft Samira Dahri, docente economie, geeft mannen geen hand meer. Ze had ontdekt dat haar geloof het ten zeerste afkeurde. ‘Het is zelfs een van de belangrijkste doelstellingen van de islam: het behoud der kuisheid van beide geslachten.’ Toch kwam het uiteindelijke besluit spontaan. Het was de eerste dag na de zomervakantie. ‘In die lerarenkamer zag ik mijn collega’s elkaar kussen en elkaar handen geven. Dat voelde niet goed.’ Ze liep de lerarenkamer uit en kroop achter haar computer om haar collega’s een mail te sturen. Zij, Samira Dahri, wenste uit geloofsovertuiging niet langer haar mannelijke collega’s de hand te schudden. Of haar collega’s daar begrip voor wilden opbrengen. ‘Ik had inmiddels printjes gemaakt van de mail. Elke keer als een mannelijke collega mij de hand wilde schudden, drukte ik hem zo’n mailtje in de hand. Het viel niet in goede aarde. De directeur werd ontzettend pissig en zei meteen: dit pikken we hier niet. Het kwam niet meer goed. Samira werd verzocht thuis te blijven. Ze kreeg in oktober 2006 gelijk van de Commissie Gelijke behandeling, die oordeelde dat scholen docenten niet kunnen verplichten elkaar de hand te schudden. Maar ze dreigt nu toch ontslagen te worden. Onbegrijpelijk, vindt Samira. ‘Koningin Beatrix heeft ooit een bezoek aan een moskee in Den Haag respect getoond. Zij knikte naar mannen, in plaats van ze de hand te schudden. Maar zo’n school directeur denkt de hele maatschappij weg. Alsof ook al die zwarte leerlingen op die school zich aan de witte maatstaven moeten aanpassen. Dat heeft niks te maken met integratie, dan eis je gewoonweg assimilatie. Bron: Het Parool, 2006

  

8 Op welke wijze zouden de drie taken van het onderwijs een bijdrage leveren aan normbesef? Geef voor elk concrete voorbeelden.

A Op welke wijze zou de overdracht van waarden en normen op school kunnen worden verbeterd?

Door presentaties te laten geven van mensen die een bepaald geloof hebben of de politie/CBR. Zo kan men met geloof die normen en waarden beter kennen en deze groep beter accepteren. Voor politie of CBR om de wet en regelgeving beter te leren kennen of wat normaal gedrag is in het verkeer.

B Op welke manieren kunnen scholen zorgen voor orde en regelmaat? Hoe gebeurt dat bij jou op school?

Door goede regels op te stellen waar men aan zich dient te houden:

- je komt op tijd in de les, anders kom je er na 5/10 minuten niet meer in

- eten alleen in de kantine

- rustig zijn op de gang

C Stimuleert jouw school vrijwillige stages? Waarom wel/niet?

Nee, dit stimuleert mijn school niet. Daarvoor is de opleiding ook te kort om naast de verplichte lesuren en stages ook nog een vrijwillige stage in te boeken. Het aantal lesuren zijn drastisch verminderd voor het ‘nieuwe leren’ waarin de opleiding i.p.v. 4 jaar in 3 jaar moet worden afgerond. Naast de studie-uren en huiswerk-uren (samen 40 uur) valt dit dus met geen mogelijkheid dit binnen het lesrooster te passen.

Betrek in je antwoorden ook de vermindering van het aantal lesuren in het mbo in het kader van het ‘nieuwe leren’ (competentiegericht leren). Welke invloed heeft dit op het opleidingsprogramma, het lesrooster, verzuim, enzovoort?

9 Samenleven en groepsnormen

Omgaan met cultuurverschillen Je ziet een vrouw op de stoep lopen, drie meter achter een man. Het is een allochtoon echtpaar. Wanneer je vindt dat dit gedrag niet in het sociale verkeer past, zeg je daar dan iets van? Er is immers een sociale norm in het geding. Je ziet het gedrag als een aantasting van het principe van gelijkwaardigheid van man en vrouw, maar je laat een reactie achterwege. Je tolereert (duldt) het gedrag. Wanneer een allochtone man zijn vrouw slaat en dat goedpraat omdat hij naar een groepsnorm handelt, de norm die de man tot hoofd van het gezin maakt en het gebruik goedkeurt, dan druist zijn gedrag in tegen onze sociale en morele normen. En bovendien is het door een juridische norm verboden.

In deze twee praktijkvoorbeelden komen verscheidene normen ter sprake.

A Welk gedrag is in de ogen van Nederlandse burgers acceptabel en wanneer overschrijdt het een grens?

In de 1^e situatie is het nog acceptabel, omdat het ook iets van hun geloofsovertuiging kan zijn. In de 2^e situatie gedogen we het niet, omdat dit ook indruist tegen het juridisch verbod en de morele norm dat men een ander bewust pijn doet.

B Wanneer is een beroep op een groepsnorm gerechtvaardigd?
Als dit te maken heeft met geloofsovertuiging maar dit niks met (fysieke) pijn te maken heeft.

Kun je een scherpe grens trekken tussen het openbare leven en het privé-leven?

Nee vind ik niet, je hoort zowel als openbaar als thuis respect te hebben voor je naasten en elkaar geen pijn te doen. Voor alle overige geloofsovertuigingen kan dat wel. Het wordt vreemd als men 5 keer of iets dergelijks wil bidden op het werk, maar als men dat privé thuis in het weekend wilt doen is dat meer geaccepteerd.